Lida Zamek jest jednym z najsłynniejszych zabytków architektury Białorusi. Powstał w 1323 roku na polecenie księcia Giedymina. Jej głównym celem jest ochrona ziem przed krzyżowcami Wielkiego Księstwa Litewskiego, którzy upodobali sobie hojne ziemie tej części Europy.
Budowa zamku
Zamek w Lidzie, którego zdjęcie prezentujemy w tym artykule, został zbudowany na bagnistym terenie, w miejscu, gdzie spotykają się rzeki Kamenka i Lideya. Po jego północnej stronie znajdowała się fosa łącząca rzeki i oddzielająca budynek od miasta. Aby zbudować tę konstrukcję, budowniczowie byli w stanie stworzyć piaszczystą sztuczną wyspę. Dalej (w XVI-XVII w.), w okresie fortyfikacji zamkowych, po stronie północnej powstało sztuczne jezioro.
Lidzki zamek w planie to nieregularny czworobok z 2 narożnymi wieżami. Jej mury zbudowano z cegły i gruzu. Nawiasem mówiąc, cegła w Europie Wschodniej i Niemczech była wtedy bardzo popularna. Stanowiła podstawę do powstania „gotyku ceglanego”, w którym w rzeczywistości powstał zamek.
Budynki
Na dziedzińcu zamku znajdowały się budynki gospodarcze i mieszkalne, natomiast od XVI wieku pierwsze piętro zajmowały miejskie budynki administracyjne - więzienie, archiwum i sąd. Na dziedzińcu mieściła się także cerkiew, która została przeniesiona do miasta w 1533 roku.
Na ścianie południowej zachowały się strzelnice, które miały tę samą wysokość i bezdętkowe, ale różnej szerokości. W sumie były 3 rodzaje. Luki były niezbędne do strzelania z kuszy i łuków.
W południowo-zachodniej części zamku znajdowała się wieża zbliżona w planie do kwadratu. Grubość murów wynosiła około 3 m, a ich wysokość była znacznie wyższa niż 12-metrowe ściany budynku.
W północno-wschodniej części dziedzińca znajdowała się druga wieża, prawdopodobnie zbudowana pod koniec XIV wieku. Następnie na Białorusi i Litwie powstały fortyfikacje zamkowe, gdy ataki wroga stały się częstsze i silniejsze. Ta wieża ma również kształt czworoboku.
Zamek w historii
Zamek w Lidzie przeżył od końca XIV wieku niszczycielskie oblężenia. Początkowo został zdobyty przez krzyżowców, którzy częściowo go splądrowali, a następnie przez wojska anglo-niemieckie. W XV i XVI wieku zamek został napadnięty przez Tatarów Krymskich, księcia Świdrygały i wojska Jurija Światosławicza. W 1659 r. zamek lidzki został zaatakowany przez wojska z Moskwy.
W 1394 roku miał miejsce jeden z brytyjskich nalotów na Lidę, wzięła w nim również udział armia francuska. Brytyjczycy zamierzali splądrować miasto, ale sami mieszkańcy spalili wszystkie domy i ukryli się w zamku, odpierając w ten sposób atak. Ponieważmiasto nie posiadało własnych fortyfikacji, zamek był zbawieniem dla całej miejscowej ludności.
Miasto spłonęło w 1891 roku w wyniku pożaru, który zniszczył również zamek. Władze miasta zaczęły sprzedawać jego fragmenty, cegłę i kamienie wykorzystano do renowacji lidzkiej zabudowy. Jednak po licznych protestach okolicznych mieszkańców wandalizm i grabieże zostały powstrzymane.
Renowacja
W czasach carskich rozpoczęto odbudowę zamku. Następnie Cesarska Komisja Archeologiczna przeznaczyła 946 rubli na prace restauracyjne, choć niewiele zrobiono. W latach 20. prace restauracyjne przejęli polscy specjaliści, choć niewiele mogli zrobić. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku specjaliści z Ministerstwa Kultury Białorusi odrestaurowali północno-wschodnią wieżę i mury, w których dziś znajduje się muzeum krajoznawcze. Wybierając się na wycieczkę do Zamku Lidzkiego warto wiedzieć o godzinach otwarcia sal wystawowych: są one otwarte dla zwiedzających codziennie, oprócz poniedziałków, od rana do 19:00.
Najnowsza renowacja budynku miała miejsce w 2011 roku, ale jej wyniki nawet nie zawiodły – oburzyły tych, którym nie było obojętnych! Istnieje opinia, że prace zostały wykonane wyjątkowo niestarannie, wyłącznie w celu zadowolenia urzędników i wycofania środków budżetowych przeznaczonych na renowację.
Układanie cegieł odbyło się jakoś, beztrosko i krzywo. Do muru trafiła niesamowita ilość nowoczesnej zaprawy, w wyniku czego w ścianach pozostały ogromne szczeliny. Ale najważniejsze są cegły, które też były „dzisiejsze”, a nieoryginał; w niektórych miejscach pojawiły się nawet puste ceramity, których nie mogli wykonać w ponurym średniowieczu. Cegły są również w różnych odcieniach, natomiast podczas układania nie uwzględniono ich różnicy w kolorze.
Zamek Lidzki: recenzje turystów
Wielu turystów jest zagubionych po wizycie w tym miejscu. Zostawiają informację zwrotną, że byli niemile zaskoczeni widząc ekspozycję na pierwszym piętrze, która wielu przypomina raczej zakątek lokalnej historii w szkolnym muzeum. Prymitywnie wykonano przedmioty gospodarstwa domowego i atrybuty zamkowe. Niektórzy wczasowicze uśmiechają się, mówiąc o stole ustawionym w głównej sali zamku – oświetla go zaledwie kilka świec, których teoretycznie powinno było być znacznie więcej; Podobno środki zostały im tutaj oszczędzone. W efekcie jest tu niesamowicie ciemno. Turyści zostawiają też gniewne recenzje, że w niektórych miejscach budynku zastosowano beton, a schody są w całości wykonane ze zbrojonego betonu! Z pewnością taka konstrukcja przetrwa setki lat. Ale gdyby ludzie w XIV wieku wiedzieli cokolwiek o żelbecie, najprawdopodobniej historia Europy Wschodniej i Rosji byłaby inna, a zamek nie poniósłby od czasu do czasu takiego losu jak zniszczenie.
