Zabytki architektoniczne Moskwy od wielu stuleci urzekają oczy zarówno Moskali, jak i gości miasta. Majestatyczne świątynie i katedry, wyjątkowy Kreml, pałace i posiadłości - wszystko to tworzy niesamowity smak, z którego słynie rosyjska stolica. Ale nawet na tle tych wszystkich budynków i budowli słynny Dom Paszkowa wyróżnia się szczególnym urokiem i pompatycznością.
Według kroniki architektonicznej stolicy budynek ten został zbudowany w ostatniej trzeciej połowie XVIII wieku, najprawdopodobniej przy bezpośrednim udziale słynnego architekta W. Bażenowa. Takie zastrzeżenie nie jest przypadkowe: chodzi o to, że po licznych pożarach, powstaniach i innych kataklizmach nie zachowały się żadne dokumenty o tym, kto zbudował dom Paszkowa w Moskwie. Ale poszczególne linie we wspomnieniach współczesnych i styl samego budynku wskazują, że zaprojektował go Bażenow.
Ten dom otrzymał swoją nazwę od imienia P. Pashkov, który zasłynął z tego, że jego ojciec przez długi czas służył jako batman na samymPiotr Wielki. Budynek ten niemal natychmiast stał się szalenie popularny: był przedstawiany na obrazach i znaczkach pocztowych, opisywany w dziełach literackich, obok niego urządzano daty i pojedynki.
Dom Paszkowa stał się pierwszym budynkiem, obok kościołów i katedr, które górowały nad Kremlem swoją fasadą. Jego cechą architektoniczną było to, że miał dwie fasady: frontową, która schodziła do ulicy Mochowaja, i mniej uroczystą, ukrytą na starym dziedzińcu.
Kolejną decyzją architektoniczną było to, że dom Paszkowa ma piękniejszy widok, jeśli jest oglądany z daleka. Rzecz w tym, że patrząc od strony alei Mokhovaya lub Starovagankovsky okazuje się, że budynek znajduje się pod lekkim kątem i przez to traci integralność i majestat swojej percepcji.
Pierwszym poważnym sprawdzianem dla twórczości Bażenowa była okupacja Moskwy przez wojska francuskie w 1812 roku. Podczas słynnego pożaru spłonęły wszystkie wnętrza, a sam budynek został częściowo zniszczony. Słynni architekci O. Bove i I. Tamansky odrestaurowali go zaraz po wyjeździe za granicę, a Aleksander I nie szczędził środków z budżetu państwa.
W połowie XIX wieku dom przeszedł z rąk prywatnych na własność państwową. Mieścił się tu Instytut Szlachetny, gimnazjum i Muzeum Rumiancewa. Właśnie po to, aby móc wystawić w tym muzeum słynny obraz A. Iwanowa„Pojawienie się Chrystusa ludowi”, obok domu wybudowano tzw. Salę Iwanowskiego, która następnie zamieniła się w czytelnię biblioteki muzealnej.
Po dojściu bolszewików do władzy Dom Paszkowa zamienił się w największą bibliotekę publiczną w kraju i jedną z największych bibliotek publicznych na świecie. Jednocześnie kontynuowano prace nad poprawą wyglądu zewnętrznego budynku, które prowadzili tacy znani mistrzowie jak L. Dahl, G. Meyendorff, A. Shchusev i inni.
Ostatnia poważna przebudowa budynku miała miejsce w latach 30-tych ubiegłego wieku, kiedy to rozebrano zewnętrzne ogrodzenie, na fasadzie umieszczono herb ZSRR, a wnętrza całkowicie straciły swój pierwotny wygląd.
