Góry skandynawskie – rozległa sieć pasm górskich i liczne pełnopłynne rzeki

2024 Autor: Harold Hamphrey | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:20

System górski na Półwyspie Skandynawskim w Europie Północnej, o łącznej długości 1700 km i szerokości 1300 km, nazywany jest Górami Skandynawskimi. Zachodnia część zboczy górskich zbliża się do Morza Północnego, tworząc strome i strome wybrzeża, półwyspy, przylądki, wyspy. O stromości i niedostępności gór świadczy 178 tuneli położonych na odcinku linii kolejowej Oslo-Bergen (Norwegia).

Wschodnia część stopniowo opada i przechodzi w Płaskowyż Norlandzki. Góry skandynawskie to wyżyny, które składają się z oddzielnych wydłużonych grzbietów, płaskowyżów i zagłębień śródgórskich. W wielu miejscach występują wyrównane powierzchnie, poprzecinane głębokimi fiordami i dolinami. Współczesna rzeźba terenu powstała w wyniku erozji wodnej, działalności lodu, wiatru i śniegu.

Pasmo górskie tworzy liczne fiordy, które powstały pod wpływem ruchu lodowców. Są to zatoki morskie, głęboko wcinające się w terytorium lądu, o dużejskaliste brzegi. Z reguły głębokość fiordów skandynawskich sięga jednego kilometra.

Uważa się, że skandynawskie góry są niskie. Najwyższy szczyt – Mount Galkhepiggen o wysokości 2469 m – znajduje się na południowym zboczu systemu górskiego, w Norwegii. Najwyższy punkt w Szwecji - Góra Kebnekaise (2111 m) - znajduje się w północnej części półwyspu. Górski system Skandynawii pokryty jest lodowcami, które uważane są za największe w europejskiej części. Klimat w tych częściach jest umiarkowany, tylko w pasie dalekiej północy - subarktycznej.

Na terytorium Szwecji, w górach skandynawskich (w Laponii), znajduje się duży rezerwat narodowy „Sarek”. Został założony w 1909 roku i zajmuje powierzchnię 194 000 hektarów. Na tym terenie znajduje się ponad 90 szczytów górskich o wysokości 1800 metrów. Wśród nich są górskie rzeki, wodospady, wąwozy i 100 lodowców.

Góry skandynawskie są przeniknięte gęstą siecią rzeczną, którą tworzy wilgotny klimat morski i intensywne rozwarstwienie pasma górskiego. Rzeki z reguły są krótkie i pełne, pełne wodospadów i niezliczonych bystrzy. Ich maksymalne wypełnienie rozpoczyna się wiosną, głównie z topniejących śniegów i ulewnych deszczy, rzadziej z lodowców. Ze względu na dużą prędkość nurtu zimą na rzekach nie tworzy się lód. Te góry w Europie mają dużą liczbę jezior pochodzenia tektoniczno-lodowcowego.

Tam, gdzie wysokość gór dochodzi do 1000 metrów w południowej części i do 500 metrów w części północnej, zbocza porośnięte są iglastymi lasami tajgi. Laszachodnie zbocza przeplatają się z roślinnością krzewiastą i torfowiskami. W tych częściach przeważają sosny i świerki. Powyżej tych wysokości pas rzadkich brzozowych lasów rozciąga się na wysokość 200 m, który został zastąpiony strefą górskiej tundry. Miejscowi mieszkańcy wykorzystują ten obszar do wypasu zwierząt w okresie letnim.

We wschodniej części gór przeważają lasy liściaste i mieszane. Faunę gór skandynawskich reprezentują zające, lisy, łosie, renifery, wiewiórki, sarny, foki. Wśród ptaków w lasach leszczyna, cietrzew, głuszec, nad brzegami morskimi iw jeziorach ptactwo wodne. W wodach morskich i rzecznych występuje wiele ryb komercyjnych.