Metro w Taszkencie to szybki system transportu podziemnego obsługujący mieszkańców i gości stolicy Uzbekistanu. Budowę metra w Taszkencie rozpoczęto w latach 1968-1972, a pierwszą linię oddano do użytku w 1977 roku. Jej stacje należą do najbardziej ozdobnych na świecie. W przeciwieństwie do większości byłych republik radzieckich system występowania jest płytki, podobnie jak w Mińsku.
Opis
Metro w Taszkencie jest kontrolowane przez Taszkenckie Stowarzyszenie Przedsiębiorstw Transportu Drogowego. Łączna długość linii wynosi 38,25 km, liczba przystanków 29. Budowane są nowe odgałęzienia i rozbudowywane są już istniejące. Oddanie do użytku kolejnych 8 punktów lądowania i zajezdni elektrycznej planowane jest na 2019 rok.
Głębokość podziemnych tuneli waha się od 8 do 25 metrów, średnia długość etapu to 1,4 km. Konstrukcja wykorzystuje elementy wytrzymałościowe, aby wytrzymać trzęsienie ziemi do 9 punktów w skali Richtera.
Średniaprędkość pociągów wynosi 39 km/h, maksymalna prędkość dochodzi do 65 km/h. Z usług metra w Taszkencie codziennie korzysta około 200-300 tys. pasażerów (w zależności od dnia tygodnia). Średni roczny ruch pasażerski szacowany jest na 60-70 mln
Podstawą taboru są pociągi metra projektu 81-717/714, opracowane w Związku Radzieckim w Zakładzie Budowy Maszyn Mytiszczi, a następnie zmodernizowane. Dzięki udanemu projektowi są nadal produkowane przez wiele przedsiębiorstw.
Od 17 czerwca 2015 r. w metrze w Taszkencie oddano do użytku nowe samochody o nowoczesnym designie, ulepszonej ergonomii i parametrach technicznych. Zaktualizowany tabor przewozi pasażerów na linii Chilanzar. W przyszłości planowana jest modernizacja parku na inne kierunki.
Kiedy zbudowano metro w Taszkencie
Prace projektowe nad budową metra w Taszkencie rozpoczęły się w 1968 roku, dwa lata po wielkim trzęsieniu ziemi, które nawiedziło miasto w 1966 roku. Z tego powodu projektanci musieli przygotować zestaw środków wzmacniających konstrukcje nośne, co zrobili znakomicie. Chociaż nie było już tak potężnych trzęsień ziemi, metro wytrzymywało słabsze wstrząsy.
Projekt powierzono firmie Tashmetroproekt, dawniej filii ZSRR Metrogiprotrans. W krótkim czasie uzbeckim budowniczym udało się stworzyć niezbędną bazę produkcyjną, zorganizować produkcję rur żeliwnych ikonstrukcje żelbetowe.
Zespół drążący oparto na bazie oddziału tunelowego nr 2, który sprawdził się dobrze przy budowie tunelu dywersyjnego w Andiżanie i obiektów podziemnych na Syberii. Konstruktorzy metra musieli rozwiązać wiele skomplikowanych problemów technicznych podczas drążenia tuneli destylacyjnych ze względu na nieprzewidywalne zachowanie gleb lessowych, typowe dla geologii Taszkientu. Skały osadowe z dużą ilością wapienia były silnie zagęszczane pod wpływem drgań wytworzonych przez ruch zmechanizowanych kompleksów, tworząc puste przestrzenie, w które wpadały wielotonowe mechanizmy. W rezultacie postęp był wolniejszy niż planowano. Konieczne było porzucenie obciążników i przekopanie tuneli niezmechanizowaną metodą tarczową.
Budowa pierwszej linii Chilanzar rozpoczęła się w 1972 roku i zakończyła się 6 listopada 1977 roku na dziewięciu stacjach. W 1980 roku oddział został rozbudowany, aw 1984 roku uruchomiono drugą linię Uzbekistanu. Pierwsze 6 stacji trzeciego oddziału Yunusabad zostało otwarte w 2001 roku. Dalszy rozwój widać w budowie linii do gęsto zaludnionych osiedli mieszkaniowych zlokalizowanych na obrzeżach miasta.
Koszt
Metro w Taszkencie to miejski środek transportu publicznego, dostępny dla wszystkich grup ludności. Administracja stara się zachować rozsądną równowagę między kosztami podróży a efektywnością ekonomiczną przedsiębiorstwa. Jednak w ciągu ostatnich 10 lat taryfa wzrosła trzykrotnie.
Od 1 kwietnia 2016 r. tokeny metra w Taszkencie są sprzedawane w cenie 1200 som (9,50 rubla). Karty podróżnekarty na miesiąc oferowane są za 166 000 som (1320 rubli). Zimą 2018 roku prezydent Szawkat Mirzijojew wyraził potrzebę obniżenia opłat poprzez zwiększenie ruchu pasażerskiego.
Architektura
Podczas budowy metra w Taszkencie odpowiedzialne władze nie oszczędziły na dekoracji przystanków i holów. W projekt zaangażowani byli utalentowani architekci, projektanci, rzeźbiarze, najpierw z całego ZSRR, a później - krajowi i zagraniczni specjaliści. W rezultacie metro stolicy Uzbekistanu jest uznawane za jedno z najpiękniejszych na świecie.
Każda ze stacji jest ozdobiona artystycznymi elementami architektonicznymi i małymi formami rzeźbiarskimi, symbolicznie odzwierciedlającymi jej nazwę i tematykę. W dekoracji hal, podestów, przejść i przedsionków można prześledzić narodowe tradycje sztuki kulturalnej, monumentalnej i zdobniczej. Podczas wykańczania stosuje się głównie czarny, czerwony, szary granit, marmur, ceramikę, drewno, szkło, sm alt, plastik, alabaster, różne metale i inne materiały.
Linia Chilanzar (czerwona)
Pierwsza linia metra w Taszkencie ma długość 15,5 km. Jego otwarcie nastąpiło 6 listopada 1977 roku, co czyni go pierwszym w Azji Środkowej. W latach 80. dystans został wydłużony. Zawiera 12 podziemnych stacji lądowania:
| Nazwa | Poprzednia nazwa | Tłumaczenie | Typ stacji |
| "Olmazor" (Olmazor) | "Sabira Rachimowa" | "Sad jabłkowy" | Kolumna |
| "Chilonzor" (Chilonzor) | "Ogród Unabium" | Pojedynczy skarbiec | |
| "Mirzo Ulug'bek" (Mirzo Ulug'bek) | "50 lat ZSRR" | "Mirza Ulugbek" | Kolumna |
| "Novza" (Novza) | "Hamza" | "Nowa" | Pojedynczy skarbiec |
| "Milliy bóg" (Milliy bagno) | "Komsomolskaja", "Jeszlik" | "Park Narodowy" | Kolumna |
| "Xalqlar do'stligi" | "Bunyodkor" | "Przyjaźń narodów" | Kolumna |
| "Pakhtakor" (Paxtakor) | "Uprawa bawełny" | Kolumna | |
| Mustaqillik maydoni | "Plac Lenina" | "Plac Niepodległości" | Kolumna monolityczna |
| "Amir Temur xiyoboni" (Amir Temur xiyoboni) | „Rewolucja Październikowa”, „Plac Centralny” | "Plac Amira Timura" | Kolumna |
| "Hamid Olimjon" (Hamid Olimjon) | "Hamid Alimjan" | Pojedynczy skarbiec | |
| "Puszkin" (Puszkin) | "Puszkinskaja" | Kolumna | |
| "Buyuk Ipak Yo'li" (Buyuk Ipak Yo'li) | "Maxim Gorky" | "Wielki Jedwabny Szlak" | Pojedynczy skarbiec |
Być może jest to najpiękniejsza odnoga całego metra.
Linia Uzbekistanu (niebieska)
Pierwsze 4 stacje niebieskiej linii metra w Taszkencie rozpoczęły działalność 8 grudnia 1984 r., a następnie zostały przedłużone w latach 1987, 1989 i 1991. Całkowita długość to 14,3 km. Dziś ma 11 przystanków.
| Nazwa | Poprzednia nazwa | Tłumaczenie | Typ stacji |
| "Beruni" (Beruni) | "Beruni" | Pojedynczy skarbiec | |
| "Tinchlik" (Tinchlik) | "Pokój" | Kolumna | |
| "Chorsu" (Chorsu) | "Cztery drogi" | Pojedynczy skarbiec | |
| "G'ofur G'ulom" | "Gafur Gulyam" | Kolumna | |
| "Alisher Navoiy" (Alisher Navoiy) | "Alisher Navoi" | Kolumna | |
| "Uzbekiston" (O'zbekiston) | "Uzbecki" | Pojedynczy skarbiec | |
| "Kosmonauta" (Kosmonavtlar) | "Kosmonauci Aleja" | "Kosmonauci" | Kolumna |
| "Oybek" (Oybek) | "Aybek" | Kolumna | |
| "Taszkent" (Toszkent) | "Taszkent" | Kolumna | |
| "Mashinasozlar" (Mashinasozlar) | "Tashselmash" | "Konstruktorzy maszyn" | Kolumna |
| "Dustlik" (Do'stlik) | "Czałowskaja" | "Przyjaźń" | Pojedynczy skarbiec |
Cechą tej gałęzi jest jej szerokie zastosowanie w dekoracji marmuru i granitu.
Linia Yunusabad (zielona)
Po trzecie, najnowsza z działających linii metra w Taszkencie ma długość 6,4 km. Wszystkie 6 aktywnych stacji oddano do użytku 24 października 2001 r.
| Nazwa | Poprzednia nazwa | Tłumaczenie | Typ stacji |
| "Shahristan" (Shahriston) | "Khabib Abdullayev" | "Shahristan" | Kolumna |
| "Bodomzor" (Bodomzor) | "VDNH" | "Sad migdałowy" | Pojedynczy skarbiec |
| "Drobne" (Drobne) | "Drobne" | Kolumna | |
| "Abdulla Qodiriy" (Abdulla Qodiriy) | "Rynek Alai" | "Abdullah Kadiri" | Kolumna |
| "Yunus Rajabiy" (Yunus Rajabiy) | "Yunus Rajabi" | Kolumna | |
| "Mingurik" (Ming O'rik) | "Lahuti" | "Mingurik" | Kolumna |
W 2019 roku planowane jest otwarcie dwóch kolejnych stacji: „Turkestan” (Turkiston) i „Yunusabad” (Yunusobod). W fazie projektowania są 4 punkty postoju i elektryczna zajezdnia Yunusobod.
Linia Sergeli (pomarańczowa)
W 2000 roku administracja republikańska zleciła przygotowanie planu rozbudowy sieci metra w Taszkencie. Nowy oddział ma na celu odciążenie ruchu pasażerskiego w południowych strefach sypialnych miasta. Przetnie się z linią Chilanzar na stacji Olmazor.
Pomimo wysokich kosztów projektu, aktywne tunelowanie rozpoczęło się pod koniec 2016 r. i powinno zostać zakończone w 2019 r. Nazwy stacji pomarańczowej linii metra w Taszkencie nie zostały jeszcze zatwierdzone, ale są wstępnie wskazane w projekcie jako:
- "Otchopar" (Otchopar);
- "A. Khodjaeva" (A. Xo`jaev);
- "Chashtepa" (Chashtepa);
- "Tursunzoda" (Tursunzoda);
- "Sergeli" (Sirg`ali);
- "Ehtirom" (Ehtirom).
Władze rozważają zbudowanie w przyszłości oddziału pierścieniowego, łączącego wszystkie istniejące trasy w jedną sieć.
