Od zarania ludzkości ludzie nieustannie walczą ze sobą o władzę i bogactwo, o nowe ziemie i czyjeś ambicje polityczne. Ale wśród ogromnej liczby wielkich i małych bitew są takie, które nie tylko wpłynęły na historię poszczególnych narodów, ale także zmieniły sam wektor rozwoju cywilizacji.
Obejmują one klęskę rzymskich legionów w Lesie Teutoburskim (9 rne). Bitwa ta uwieczniła imię przywódcy plemienia Cherusci - Arminiusza, który od ponad trzech tysiącleci uważany jest za bohatera narodowego narodu niemieckiego.
Tło bitwy
Początek I wieku nowej ery to okres rozkwitu Cesarstwa Rzymskiego, które z powodzeniem zdobywało coraz to nowe terytoria, ujarzmiając liczne plemiona i narodowości. A sprawa dotyczy nie tylko potęgi militarnej legionistów, ale także organizacji sztywnej władzy państwowej i biurokracji na anektowanych ziemiach.
Podbój i podporządkowanie odmiennych i walczącychplemiona germańskie nie były trudnym zadaniem dla Rzymu.
Za panowania Cezara Augusta potęga imperium rozciągała się od Renu po Łabę. Założono tu prowincję zwaną Niemcami, gubernator mianowany przez Rzym rządził dworem i zarządzał sprawami, a do utrzymania porządku wystarczyło 5-6 legionów.
Zmiana sytuacji
Rzymski gubernator, inteligentny i dalekowzroczny Secius Saturinus, zdołał nie tylko ujarzmić większość plemion germańskich, ale także przyciągnąć ich przywódców na stronę imperium, którym pochlebiała uwaga potężna moc.
Jednakże Publius Quintilius Var, który przybył do niemieckiej prowincji z Syrii, gdzie był przyzwyczajony do rozpieszczanego życia, służalczości i czci, zastąpił Saturina na stanowisku gubernatora. Uważając miejscowe plemiona za nieszkodliwe, rozproszył podległe mu legiony po całym kraju i bardziej zależało mu na zbieraniu daniny. To jego krótkowzroczna polityka doprowadziła do tego, że Las Teutoburski stał się grobem tysięcy wybranych żołnierzy rzymskich.
Konsekwencje nierozwagi rzymskiego namiestnika
Var, ignorując niezadowolenie okolicznych mieszkańców, wprowadził grabieżcze podatki i prawa rzymskie, pod wieloma względami sprzeczne z niemieckim prawem zwyczajowym, którego normy uznano za święte.
Niechęć do przestrzegania obcych praw została poważnie stłumiona. Gwałciciele oczekiwali kary śmierci i znieważania wolnych Niemców karania rózgami.
Na razie oburzenie i protestyzwykli ludzie byli niewidzialni, zwłaszcza że przywódcy plemion, skuszeni rzymskim luksusem, byli lojalni zarówno gubernatorowi, jak i władzom cesarskim. Ale wkrótce ich cierpliwość dobiegła końca.
Początkowo niezorganizowany i spontaniczny protest był prowadzony przez ambitnego przywódcę plemienia Cherusci Arminius. To była bardzo niezwykła osoba. W młodości nie tylko służył w armii rzymskiej, ale także otrzymał status jeźdźca i obywatela, gdyż wyróżniał się odwagą i inteligencją. Kwintyliusz Warus był tak pewny swego oddania, że nie chciał uwierzyć w liczne donosy o zbliżającym się buncie. Ponadto lubił ucztować z Arminiusem, który był doskonałym rozmówcą.
Ostatnia wędrówka Vary
O tym, co wydarzyło się w 9 roku, kiedy legiony Warusa wkroczyły do Lasu Teutoburskiego, możemy dowiedzieć się z „Historii rzymskiej” Dio Cassius. Według historyków obszar ten znajdował się gdzieś w górnym biegu rzeki Ems, która w tym czasie była znana jako Amisia.
Tej jesieni Varus opuścił wygodny obóz letni i wyruszył w kierunku Renu z trzema legionami. Według jednej wersji gubernator miał stłumić bunt dalekiego plemienia germańskiego. Według innego, Kwintyliusz Warus, jak zwykle, po prostu wycofał wojska do kwater zimowych, więc podczas kampanii towarzyszył mu duży konwój.
Legioniści nie spieszyli się, ich ruch opóźniały nie tylko załadowane wozy, ale także drogi rozmyte przez jesienne deszcze. Przez pewien czas armii towarzyszył oddział Arminiusza,który rzekomo miał wziąć udział w stłumieniu buntu.
Las Teutoburski: pokonanie rzymskich legionów przez Niemców
Ulewny deszcz i strumienie, które rozlały się w burzliwe potoki, zmusiły żołnierzy do poruszania się w zdezorganizowanych jednostkach. Arminius to wykorzystał.
Jego wojownicy pozostali w tyle za Rzymianami i niedaleko Wezery zaatakowali i zabili kilka rozproszonych grup legionistów. Tymczasem oddziały prowadzące, które wkroczyły już do Lasu Teutoburskiego, napotkały niespodziewaną przeszkodę ze strony powalonych drzew. Gdy tylko się zatrzymali, z gęstych zarośli poleciały na nich włócznie, a potem wyskoczyli z nich żołnierze germańscy.
Atak był nieoczekiwany, a rzymscy legioniści nie byli przyzwyczajeni do walki w lesie, więc żołnierze tylko walczyli, ale na rozkaz Varusa, który chciał wyjść na otwartą przestrzeń, kontynuowali ruch.
W ciągu następnych dwóch dni Rzymianie, którym udało się opuścić Las Teutoburski, odparli niekończące się ataki wroga, ale albo z powodu niezdolności Varusa do podjęcia zdecydowanych działań, albo z powodu wielu celów powodów, nigdy nie przeszli do kontrofensywy. Pogoda również odegrała swoją rolę. Z powodu nieustannego deszczu tarcze Rzymian stały się zamoczone i zupełnie nie do zniesienia, a łuki nie nadawały się do strzelania.
Pokonaj w Dere Gorge
Ale najgorsze miało dopiero nadejść. Kres przedłużającemu się bicie rzymskich legionów położyła bitwa w porośniętym gęstym lasem wąwozie Der Gorge. Liczne oddziały niemieckie, wysypujące się ze stoków, bezlitośnie niszczyły biegających w panice legionistów, abitwa zamieniła się w rzeź.
Próba Rzymian wyrwania się z wąwozu z powrotem do doliny nie powiodła się - drogę zablokował ich własny konwój. Tylko kawaleria legata Vala Numonius zdołała uciec z tej maszynki do mięsa. Zdając sobie sprawę, że bitwa została przegrana, ranny Quintilius Var popełnił samobójstwo rzucając się na miecz. Kilku innych funkcjonariuszy poszło w ich ślady.
Tylko kilku legionistom udało się uciec z straszliwej niemieckiej pułapki i udać się nad Ren. Główna część armii została zniszczona, ten sam los spotkał kobiety z dziećmi, które podróżowały z konwojem.
Wyniki bitwy
Konsekwencje tej bitwy są trudne do przecenienia. Klęska legionów rzymskich w Lesie Teutoburskim przeraziła cesarza Augusta tak bardzo, że rozwiązał on nawet niemiecką straż przyboczną i nakazał wypędzić wszystkich Galów ze stolicy, obawiając się, że pójdą za przykładem swoich północnych sąsiadów.
Ale nie o to chodzi. Bitwa w Lesie Teutoburskim położyła kres podbojowi Niemców przez Cesarstwo Rzymskie. Kilka lat później konsul Germanik przeprowadził trzy wyprawy przez Ren w celu stłumienia zbuntowanych plemion. Był to jednak bardziej akt zemsty niż politycznie uzasadniony ruch.
Legiony nigdy więcej nie zaryzykowały ustanowienia trwałych fortyfikacji na ziemiach niemieckich. W ten sposób bitwa w Lesie Teutoburskim powstrzymała rozprzestrzenianie się rzymskiej agresji na północ i północny wschód.
Na pamiątkę tej bitwy, która zmieniła bieg historii, w 1875 r. w mieście Detmold wzniesiono pomnik Arminiusza o wysokości 53 metrów.
Film "Herman Cheruska - Bitwa w Lesie Teutoburskim"
Napisano wiele książek o historii bitwy, wśród nich są książki beletrystyczne, na przykład „Legionnaire” Luisa Rivery. A w 1967 roku nakręcono film zgodnie z opisaną fabułą. To do pewnego stopnia obraz symboliczny, bo to wspólna produkcja Niemiec (wtedy jeszcze Niemiec) i Włoch. Znaczenie współpracy stanie się jasne, jeśli weźmiemy pod uwagę, że Włochy są w rzeczywistości spadkobiercami Cesarstwa Rzymskiego, aw Niemczech w okresie faszyzmu zwycięstwo Arminiusza, uważanego za bohatera narodowego, było chwalone na wszelkie możliwe sposoby.
Rezultatem wspólnego projektu był bardzo dobry pod względem historycznym film, który pokazuje bitwę w Lesie Teutoburskim. Jest atrakcyjny dla publiczności nie tylko z tego powodu, ale także z powodu utalentowanej gry takich aktorów jak Cameron Mitchell, Hans von Borsodi, Antonella Lualdi i inni. Ponadto jest to bardzo dynamiczny i spektakularny obraz, a kręcenie licznych scen batalistycznych jest godne podziwu.
