Łuk geodezyjny Struve to jeden z tych tajemniczych i fantastycznych wynalazków, które nigdy nie przestają zadziwiać potęgą ludzkiego umysłu. Kiedy zrozumiesz geniusz i skalę tego projektu, dosłownie zapiera dech w piersiach. Nic dziwnego, że Duga została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ale niektóre budynki stoją w kolejce latami, aby się tam dostać.
Łuk geodezyjny Struve'a. A o co dokładnie chodzi?
Słysząc nasze pieśni pochwalne, prawdopodobnie zastanawiałeś się: „Hmm, geodezyjny łuk Struve: co to jest?”. Wyjaśniamy na palcach.
Łuk geodezyjny Struve to linia 265 obiektów. Każdy z nich to sześcian, którego krawędź ma dwa metry. Podobne konstrukcje są instalowane w pewnych odległościach od siebie, a łączna długość łuku wynosi około 2820 kilometrów.
Dlaczego została stworzona? Głównym celem jest zbadanie planety, jej kształtu i parametrów. Łuk został zrealizowany zgodnie z pomysłami urodzonego w Niemczech rosyjskiego astronoma Wasilija Jakowlewicza Struwe. Wniósł znaczący wkład w rozwój lokalnej nauki astronomicznej, jego prace są studiowane na uniwersytetach ido dzisiaj. Główna działalność naukowca przypadła na XIX wiek: czy możesz sobie wyobrazić, jaki wkład miał geodezyjny Łuk Struvego do nauki w tamtym czasie?
Koncepcja naukowa
Jak wszyscy wiemy z lekcji astronomii i historii, początkowo uważano, że Ziemia jest kulista. I dopiero wtedy naukowcy przyjęli teoretyczne założenia, że ty i ja żyjemy na elipsie. Aby to potwierdzić, zaplanowano prace nad utworzeniem geodezyjnego łuku Struve.
Jeśli zaznaczysz wszystkie lokalizacje obiektów Arc na mapie, zobaczysz łańcuch małych trójkątów. Obiekty znajdowały się w kierunku z północy na południe, wzdłuż 25 południka. 13 punktów odniesienia - miniośrodków, za pomocą których wyznaczono długość i szerokość geograficzną.
Każdy obiekt został specjalnie oznaczony. Nie było osobnej symboliki. W skałach wydrążono ślady, wzniesiono piramidy i wykonano nacięcia z krzyży.
Łuk Struvego nadal przechodzi przez kilka krajów europejskich: Rosję, Białoruś, Ukrainę, Szwecję, Norwegię, Finlandię, Estonię, Łotwę, Mołdawię i Litwę. Prace nie straciły na aktualności przez 40 lat: przez cały ten czas naukowcy z rosyjskich obserwatoriów zbierali dane, analizowali je i dokonywali odkryć.
Czy to naprawdę ważne?
A co w zasadzie dało nam stworzenie geodezyjnego Łuku Struvego? Nie sposób przecenić wkładu w rozwój nauk astronomicznych i geograficznych. Dane zebrane przez zespół Struve są wykorzystywane przez naukowców z całego świata od ponad stu lat. Na przykład dzięki otrzymanym informacjom Struve był w stanie zbliżyć się do obliczenia rzeczywistego rozmiaru Ziemi.
Ponadto na podstawie otrzymanych danych powstało wiele map, poprawiono system nawigacji. Przyczynił się również do komunikacji naukowców z różnych krajów.
Światowe Dziedzictwo UNESCO
Zdając sobie sprawę ze znaczenia tego projektu, Finowie zaproponowali, aby Duga została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Od tego czasu rozpoczęto prace nad ustaleniem wszystkich punktów zawartych w pierwotnym planie Struve. Niestety wiele z nich pogrążyło się w zapomnieniu. Mówiąc o łuku geodezyjnym Struvego w Rosji, na zdjęciach można znaleźć tylko dwa pozostałe obiekty. Znajdują się one na wyspie Gogland w Petersburgu.
W sumie zachowało się około 34 obiektów oryginalnego Łuku. Większość z nich znajduje się na terenie Norwegii i Białorusi. Jednak prace nad badaniem tych obiektów wciąż trwają. Na przykład wciąż niewiele wiemy o części Dugi znajdującej się na terenie Rosji i Ukrainy.
Dalej. Odczyty zaczerpnięte z łuku Struve'a zostały zweryfikowane na przestrzeni czasu przy użyciu najnowszej technologii. W szczególności późniejsze dane porównano z danymi z satelitów. Ku zaskoczeniu wszystkich naukowców okazało się, że rozbieżność w uzyskanych danych jest minimalna. Zgadnij ile? Tylko 2 centymetry. W tamtym czasie był to niesłychany przełom!
Budowanie całego świata
Ponadto, według ówczesnych standardów, badanie to można uznać za największe wświat. Platformy zostały zainstalowane w kilku krajach Europy, a do budowy konstrukcji przyczynili się władcy kilku państw.
Na przykład znaczna część prac została sfinansowana przez cesarzy rosyjskich: Aleksandra I i Mikołaja I. Jednak reszta nie stała z boku. Podczas wykonywania prac na terenie Szwecji i Norwegii aktywnie angażowali się nie tylko Rosjanie, ale także lokalni naukowcy. A pozwolenie na prowadzenie badań wystawił osobiście król Szwecji i Norwegii Oskar I.
Praca znanych naukowców
W budowę Łuku zaangażowani byli najwybitniejsi naukowcy, których można było znaleźć tylko na rosyjskich obszarach. Na przykład znany kartograf Iosif Khodzko osobiście nadzorował prace, które miały na celu połączenie kilku części Łuku. W szczególności utorował drogę do połączenia odcinka litewskiego z inflanckim. I pracował ramię w ramię z samym twórcą: Wasilijem Struvem.
Nawiasem mówiąc, warto zauważyć, że choć prace zostały całkowicie zainicjowane przez rosyjskich naukowców, sama Rosja niewiele zyskała. Na jego terenie znajdowały się tylko dwa obiekty. I zostały umieszczone nie na stałym lądzie, ale na wyspie. Niemniej jednak są dobrze zachowane do naszych czasów, a jeśli chcesz, możesz mieć nadzieję na wycieczkę.
Ale Mołdawia miała mniej szczęścia. Na jego terenie zainstalowano aż 27 punktów pomiarowych. Jednak do tej pory przetrwał tylko jeden. Chociaż terytorium Mołdawii nie zostało zbadane zbyt dokładnie, więc jest superszansa, że z czasem uda się odtworzyć inne obiekty słynnego Arc.
Nowoczesne zabytki
Na szczęście Łuk Struvego zyskał uznanie zarówno wśród naukowej elity, jak i opinii publicznej. Co to znaczy? Na przykład geodezyjny łuk Struvego na Białorusi od dawna jest popularną atrakcją turystyczną.
Ma nawet specjalny pomnik, który jest starannie wygrawerowany, że jest jednym z miejsc światowego dziedzictwa UNESCO. Nawiasem mówiąc, ten konkretny projekt znalazł się na liście dopiero w 2005 roku. Pomnik wieńczy duża kula, której średnica wynosi półtora metra. Na kuli (a raczej elipsie), która symbolizuje naszą planetę, widać kropkowane granice Białorusi.
Tak. Łuk geodezyjny Struvego na Białorusi na zdjęciu najczęściej wygląda tak: kula na prostokątnym cokole. Chociaż w rzeczywistości są to dwie duże prostokątne płyty wkopane w ziemię. Od góry są połączone trzema bagnetami, tworząc trójkąt. Szczerze mówiąc, nie ma tam wiele do zobaczenia, ale turyści są regularnie zabierani do tego słynnego miejsca.
Pamięć na zawsze
Kolejnym potwierdzeniem tego, jak bardzo Białoruś jest dumna z tego obiektu, są monety. W 2006 roku, rok po wpisaniu na listę UNESCO, Narodowy Bank wyemitował monety okolicznościowe przedstawiające piłkę z Dugi. Kopie srebrne kosztują 20 rubli (około 8,5 euro), a miedziane 1 rubel (około 0,4 euro). Te monetyod dawna znajdują swoje miejsce w zbiorach numizmatyków, więc nie jest tak łatwo ich spotkać.
Coś podobnego wydarzyło się na Litwie. W 2015 roku w ten sposób wyemitowano srebrne monety poświęcone Łukowi Struvego. Koszt jednej monety wynosił 20 euro. Można je było kupić tylko w oddziale Banku Centralnego kraju, teraz też lepiej poszukać ich u kolekcjonerów.
