Katedra Stoglavy z 1551 r. wyznaczyła pewien etap w rozwoju państwa, społeczeństwa, religii i kultury. W czasie soboru car całej Rosji Iwan Wasiljewicz miał dwadzieścia lat, ale był królem „u władzy”. Ze względu na swój młody wiek Iwan Wasiljewicz płonął pragnieniem reform, aby kraj stał się potężną potęgą i Świętą Rosją.
Połowa XVI wieku uważana jest za czas modernizacji, kiedy Rosja z niestabilnej potęgi stała się najsilniejszym krajem w Europie i Azji. Podbito królestwa Kazań i Astrachań, doszło do wojny z Chanatem Krymskim. Dyspensa ziemstw na rosyjskiej ziemi rozpoczęła się, gdy utworzono ziemstw, biorących udział w administracji państwowej przez swoich przedstawicieli. Armia została zmodernizowana, uformowano szlachtę, wprowadzono nowy system podatkowy.
W XV wieku upadło Cesarstwo Bizantyjskie, zadano cios twierdzy prawosławnego chrześcijaństwa, a Rosja wzięła na siebie ciężar ochrony prawosławia. Zadanie polegało na wyposażeniu Rosji zgodnie z prawosławnymi prawami iwymagało to reformy kościoła. Świadomość religijna laikatu była bardzo wysoka, dla Rosjanina dusza zawsze była na pierwszym miejscu, ale najwyższe stopnie duchowieństwa swoim przykładem zniszczyły wszystkie filary moralności.
Sobór rozpoczął się od apelu cara Iwana Wasiljewicza do zgromadzonego duchowieństwa. W swoim przemówieniu, które jest opisane w pierwszych rozdziałach kodeksu katedralnego (katedra stogławska), mówił o tym, jak źle wszystko jest w Świętej Rusi: najwyższe hierarchiczne kręgi duchowieństwa pogrążone były w pijaństwie, rozpuście, sodomii, co było ułatwione przez prawo własności, czyli posiadanie zamieszkiwanych gruntów.
Księża nie tylko tuczyli się kosztem ziem przeznaczonych dla klasztorów, ale także otrzymywali „rugu” ze skarbu państwa: wino, miód, żywność, ubrania.
Iwan Wasiliewicz poprosił duchowieństwo o pomoc w utrzymaniu przytułków, odkupienie jeńców i oddanie części ziem klasztornych sługom, ale arcykapłani nie chcieli zrezygnować ze swoich posiadłości i skarbca, i odpowiedziało carowi odmowa.
Katedra Stoglavy to 100 rozdziałów kodeksu katedralnego, które opisują wszystkie przemówienia, dyskusje i odpowiedzi na pytania króla, których było 69. Efektem tego soboru było przyjęcie następujących decyzji:
- przynieś do dekanatu wszystkie teksty kościelne, czyli używaj tylko kanonizowanych;
- usługa musi być wykonana zgodnie z pełnym Statutem;
- przesłonić się znakiem dwóch palców;
- maluj ikony według próbek (według Rublowa i Greka);
- wykorzenićrytualne pogaństwo;
- śluby były dozwolone od 15 roku życia dla chłopców i od 12 roku życia dla dziewczynek;
- stugłowa katedra zabroniła jedzenia uduszonych i krwi (zwierzęta i ptaki schwytane we wnyki);
- chrzest miał być przeprowadzony przez trzykrotne zanurzenie w wodzie, a nie przez polewanie;
- problem z odkupieniem polonianników został rozwiązany;
- nadzór nad skarbcem klasztornym przypisuje się ludziom suwerena itp.
Ale katedra Stoglavy nie mogła zorganizować życia najwyższej szlachty kościelnej, która nadal żyła w grzechu i sodomii.
Katedra Stoglavy to najważniejszy dokument, który pokazuje, jak cywilizowane było społeczeństwo rosyjskie w XVI wieku. Wielu historyków, nie przywiązując wagi do tak ważnych reform tamtych lat, oczerniało i poniżało wydarzenia rosyjskiego średniowiecza.
