Kluczową rolę w życiu regionu Morza Czarnego i Azji Mniejszej odegrali Scytowie rządzący tu przez wiele stuleci. Zamieszkany na tym terenie od VII wieku p.n.e. mi. do III wieku naszej ery e. pozostawili po sobie dużą liczbę zabytków, w tym scytyjskiego Neapolu.
Historia pojawienia się Scytów
Plemiona, które w pierwszym tysiącleciu pne. okupował rozległe terytorium od Ałtaju do Dunaju w VII wieku p.n.e. mi. wyemigrowali do północnego regionu Morza Czarnego i stepów Krymu, gdzie znajduje się scytyjski Neapol. Starożytni Grecy nazywali ten lud Scytami.
Spór o to, kim są Scytowie, wciąż trwają. Według wielu naukowców są oni rdzennymi mieszkańcami regionu Morza Czarnego, inni wyrażają wersję, że te plemiona przybyły tutaj z terytoriów współczesnego Iranu.
Wśród wielu legend o pochodzeniu tego ludu, spisanych przez Herodota podczas wizyty w Scytii w V wieku p.n.e. e., tylko jeden traktował z ufnością. Mówi, że koczowniczy Scytowie, uciekając przed wojną z Massagetami, opuścili Azję i wycofali się do ziemi Cymeryjskiej.
Jednak z innych legend, pomimo ich fantastycznej natury, można się również dowiedzieć wielu ciekawych rzeczy. Wspomniane w nich byki, konie, pług i jarzmo wskazują, że głównymi zajęciami Scytów była hodowla bydła i rolnictwo. Potwierdzają to liczne znaleziska archeologiczne.
Podczas tworzenia pierwszego scytyjskiego stowarzyszenia państwowego stolica, która znajdowała się nad Dnieprem, została przeniesiona do scytyjskiego Neapolu. Krym, ze względu na swoje położenie, był wygodniejszy zarówno militarnie, jak i komercyjnie.
Stolica Scytów
Założona w III wieku pne e. Neapol Scytyjski znajduje się we wschodniej części dzisiejszego Symferopola, na przecięciu wszystkich szlaków handlowych, jednocząc w ten sposób wszystkie osady państwa scytyjskiego. Miasto uchodziło za stolicę późnych Scytów, było ośrodkiem handlowym i kulturalnym. Na podstawie badań tego zabytku naukowcy doszli do wniosku, że zmarli Scytowie mieli swój własny system polityczny i kulturę, na który wpływ mieli Grecy i Sarmaci.
Za panowania króla Skilura w II wieku p.n.e. mi. Państwo osiągnęło szczyt. Pomimo licznych wojen z greckimi miastami kolonialnymi, scytyjski Neapol pozostał głównym miastem państwa przez sześć wieków. Pierwsza porażka spotkała go w 110-109 p.n.e. czyli za panowania syna Skilura, który przeszedł do historii jako nieudany dowódca. Miasto zostało całkowicie zniszczone i spalone przez Diofanta, ale z czasem zostało odrestaurowane.
Neapol został ostatecznie zniszczony podczas ataku Gotów w III wieku naszej ery. mi. Jednak w epocekampanii Światosława z Kijowa (X w.), miasto zostało zasiedlone.
Funkcje budynku
Scytyjski Neapol został położony w taki sposób, że linie obronne musiały być wznoszone wyłącznie od południa, ponieważ miasto było niezawodnie chronione przez naturalne bariery z innych stron. Wysokie klify wznosiły się na północnym wschodzie, a belka-ściana chroniła stolicę od strony zachodniej.
Rozłożone na 20 hektarach ziemi, miasto miało duży obszar handlowy w centrum, gdzie dokonywano transakcji. Do wjazdu prowadziły trzy bramy: zachodnia, wschodnia i środkowa (na triumf królów). Wzdłuż obwodu znajdowało się sześć baszt obronnych, które górowały na 8 metrów nad budynkami. Miasto było zaludnione ze względu na przynależność klasową: wojsko mieszkało na wschodzie, szlachta osiedlała się na zachodzie, a prości Tauryjczycy mieszkali na przedmieściach.
Pochówki w osadzie odbywały się również według wspomnianej wyżej zasady. Szlachtę chowano w bogatych kryptach, czasem nawet ze służbą i sprzętami domowymi. Biedni otrzymali miejsce do pochówku na przedmieściach.
Wykopaliska archeologiczne
Po przyłączeniu Krymu do Rosji w XVIII wieku rozpoczęto budowę Symferopola. Ludzie na budowę domów zabrali materiał ze ścian starożytnego budynku.
Z uwagi na to, że kiedyś miejscowy mieszkaniec, który odkrył tabliczki ze starożytnymi greckimi inskrypcjami, zwrócił się do dyrektora Kerczeńskiego Muzeum Blaramberg, rozpoczęto wykopaliska. Między innymi podczas tych wykopalisk odkryto płaskorzeźbę przedstawiającą króla Skilura i jego syna.
Badania archeologiczne kontynuowaneaż do rewolucji. Odnaleziono kilka krypt, pozostałości domów z dołami gospodarczymi oraz dużą ilość inwentarza.
Pod koniec lat 40. XX wieku, dzięki prowadzonym na dużą skalę wykopaliskom, historycy odkryli mauzoleum Skilur, miejsce pochówku scytyjskiej szlachty. Znaleziono tu bezcenne artefakty, które uzupełniły muzea w Moskwie i Petersburgu.
Scytyjski Neapol dzisiaj
Mimo swojej wartości historycznej i wyjątkowości, scytyjski Neapol, przez długi czas nie cieszący się należytą uwagą, był… lokalnym wysypiskiem. Dopiero w 2011 roku stał się rezerwatem historycznym i był chroniony prawem przed nielegalnymi wykopaliskami i inwestycjami.
Niestety niewiele pozostało z tej osady dzisiaj. Do wglądu dostępne są ruiny ściany południowej, fundamenty budynków i mauzoleum Skilur. Tylko dzięki przewodnikowi możesz sobie wyobrazić, jak wyglądało życie w tym starożytnym mieście.
Na szczęście wykopaliska trwają nadal. Do tej pory zbadano tylko dwudziestą część, więc duży ciąg odkryć ma dopiero nadejść. Wybierając się na wycieczkę do scytyjskiego Neapolu, możesz wziąć udział w poszukiwaniu skarbów w rezerwacie.
Jak się tam dostać
Scytyjski Neapol (zdjęcie prezentowane w artykule) znajduje się pod adresem: Symferopol, ul. Archeologiczne, 1. Można tu dojechać jedną z wielu tras komunikacji miejskiej. Po dotarciu do ulicy Tarabukina będziesz musiał przejść do ulicy Archeologicznej w ciągu zaledwie kilku minut.
Możesz również przejść z dworca autobusowego wzdłuż ulicy Vorovskogo do Napoliskaya. Tam niedaleko rzeki znajduje się ścieżka, po której można wspiąć się na płaskowyż. To stąd najlepiej widać zarówno główne miasto późnych Scytów, jak i nowoczesną stolicę Krymu.
