Wszyscy wiedzą, że słynna Opera La Scala znajduje się w Mediolanie. Ta instytucja kultury nosi dumne imię szlacheckiego rodu - Scaligerów. Co to za rodzina i co to ma wspólnego z moskiewskim Kremlem? W tym artykule dowiesz się o tym. W międzyczasie załóżmy, że architekci, którzy zbudowali zamek Scaliger (Włochy), wnieśli do architektury element polityczny. Aby zrozumieć wszystkie niuanse dekoracji murów twierdzy, musimy nieuchronnie dokonać krótkiej historycznej dygresji w epokę późnego średniowiecza, kiedy całe Włochy zostały rozdarte wojną gwelfów i gibelinów.. Ale jeszcze wcześniej, w pierwszej połowie XI wieku, pojawia się nazwisko della Scala, czyli Scaligers.
Zwolennicy Papieża i sojusznicy Cesarza
W XII wieku życie polityczne Lombardii, miast północnych Włoch i Toskanii weszło w fazę nieprzejednanej wrogości między obiema stronami. Gwelfowie byli gorącymi zwolennikami papieża i jego roszczeń do władzy świeckiej. Gibelinowie natomiast bronili cesarskiego prawa do:dziedzictwo Karola Wielkiego. W tej walce politycznej był też duchowy składnik. W epoce Tysiąclecia skrystalizował się i ukształtował Kościół Chrześcijan, którego duchowieństwo żyło zgodnie z przykazaniami ewangelicznymi. Papiestwo, które już dawno zboczyło ze ścieżki prawości, ogłosiło tych mnichów heretykami, nadając im przydomek „katarów”. Wybuchły represje religijne, w wyniku których inkwizytorzy spalili żywcem tych, którzy odmówili wyrzeczenia się wiary. Niestety zamek Scaligerów w Weronie służył jako więzienie dla ponad stu takich chrześcijan, zanim zostali straceni na stosie. Gibelinowie poparli zhańbiony Kościół. Partii tej udało się przejściowo przejąć władzę w kilku miastach. Jednym z nich była Verona.
Mastino I della Scala i jego brat Alberto
Cała dynastia Scaligerów była znana z lojalności wobec cesarza. Najwybitniejszym przedstawicielem rodu był Mastino I. Walczył wraz z cesarzem Konradinem przeciwko wojskom Karola Andegaweńskiego. Rozkwit jego władzy nastąpił w 1260 roku. Następnie piastował stanowisko podesty (gubernatora) Werony. A dwa lata później został wybrany na stanowisko kapitana ludu (dowódca wojskowy miasta). W tym charakterze Mastino znacznie przesunął granice posiadłości Werony na północ. Na brzegach jeziora Garda zbudował zamek Scaliger. Miasto Sirmione, stojące w cieniu tej ufortyfikowanej cytadeli, stało się schronieniem dla chrześcijan zhańbionego Kościoła, którego przedstawiciele zostali już spaleni w całej Lombardii i Toskanii. Papież nałożył na Weronę interdykt. Aby usunąć ekskomunikę z siebie i z miasta, Mastino aresztowanyChrześcijańscy dysydenci w Sirmione i Desenzano i przenieśli ich do więzienia swojego zamku w Weronie. Ale nie spieszył się z wykonaniem wyroku sędziów kościelnych. Według źródeł w 1279 r. Mastino został zabity z prywatnej zemsty. Jego własny brat Alberto, będący w tym czasie podwładnym w Mantui, natychmiast przybył do Werony i spalił ponad stu mnichów na starożytnych arenach miasta. Po tym kroku papieski interdykt został zniesiony.
Zamek Scaligerów w Weronie
Ta konstrukcja została zbudowana długo po śmierci Mastino Pierwszego, przez jego potomka Kangrada Drugiego, w XIV wieku. Zamek był częścią murów obronnych Werony i początkowo nosił nazwę San Martino al Ponte (od kościoła stojącego przy moście nad fosą). Kangrad zbudował wieżę fortyfikacji miejskich według najnowszych kanonów ówczesnej wojskowej techniki obronnej. Wysokie mury wyrastały prosto z wody wypełniającej głęboki rów. Ale zamek Scaligerów nie pojawił się w Weronie od podstaw. W czasach Cesarstwa Rzymskiego znajdował się tu już fort wojskowy. Na jego fundamencie Cangrad della Scala zbudował swoją cytadelę. Dlatego też zamek w Weronie nazywany jest także Castelvecchio – Stara Twierdza. Służył jako rezydencja Napoleona, mieścił garnizon austriacki. Zamek jest połączony z miastem mostem Scaliger, który został zbudowany przez słynnego architekta Guillelmo Bevilacqua na polecenie Cangrade.
Zamek Scaligerów w Sirmione
Na południowym wybrzeżu jeziora Garda, na przylądku, znajduje się bajecznie piękne miasto. Dzięki wodom termalnym Sirmione byłaznany od starożytności, o czym świadczą pozostałości rzymskich willi. Zamek został zbudowany pod koniec XII wieku w celu ochrony odległych podejść Werony przed atakami Longobardów. Mastino Scaliger znacznie wzmocnił tę strukturę obronną. Na jego rozkaz wykopano fosę, zamieniając „rocca” prawie w wyspę. Mastino zbudował także port, w którym mieściła się flota Werony. Przedstawiciele rodzaju zdradzili sympatie Gibelinów, więc późniejsze wieże mają prostokątne blanki. Zamek miał znaczenie obronne do XVI wieku. Teraz w jego murach znajduje się muzeum. Nad jeziorem Garda, w miejscowości Malcesine, znajduje się kolejny zamek Scaliger. Zdjęcie tej średniowiecznej fortecy, wznoszącej się na nadmorskim klifie, znane jest wielu Niemcom. Przecież odwiedził tu poeta Goethe, który opisał to w swoich Włoskich Podróżach. Przedstawiciele rodu Scaligerów mieszkali w Malcesine od 1277 do 1387 roku. Dynastia posiadała również zamek w Torri del Benaco.
Polityka i architektura
Łatwo zauważyć, że wszystkie fortece należące do Scaligerów mają blanki w kształcie jaskółczego ogona. Kiedy przedstawiciele klanu poddali się papieżowi i przeszli na stronę Gwelfów, zmieniło się również wyposażenie zamków. Blanki późniejszych budynków stały się prostokątne. To wcale nie jest związane z modą na wystrój. Demonstrowanie ich przynależności politycznej było charakterystyczne zarówno dla Gibelinów, jak i Gwelfów. W kraju rozdartym wewnętrznymi konfliktami ważne było, aby zobaczyć, do którego zamku się zbliżasz. Gibelinowie wzięli za podstawę orła machającego skrzydłami - jakna oriflamme cesarza. Gwelfowie jako symbol wybrali prostokąt - stylizowaną papieską tiarę.
Krem moskiewski i włoski waśnie
Kiedy w połowie XV wieku car Iwan III postanowił odbudować i rozbudować swój dwór, zamówił z Księstwa Mediolanu najmodniejszych wówczas architektów: Arystotelesa Fioravanti, Marco Ruffo, Pietro Antonio Solariego. Przed przybyłymi architektami postawił zadanie: zbudować Kreml na wzór zamków Sforzów i Scaligerów. Włosi wprowadzili suwerena w istotę dekoracji murów twierdzy. Jakie merlony (zęby) umieścić? Król uznał, że jego mieszkanie nie powinno nosić symbolu zniewolenia władzy papieskiej. Dlatego mury Moskiewskiego Kremla zdobią blanki w kształcie jaskółczego ogona.
